ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਸੰਗੀਤ ਹੈ। ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਤ ਤੱਕ ਆਨੰਦ ਅਤੇ ਗ਼ਮੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦਿਆਂ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਿਹਨਤੀ ਸੁਭਾਅ, ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗੇਟਵੇ-ਟੂ-ਇੰਡੀਆ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਿਉਂ ਹੈ?
ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਸੰਗੀਤ ਹਰ ਮਾਇਨੇ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਧੁਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਮੌਜੂਦ ਨਾ ਹੋਣ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਕਿਆਂ ‘ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤ, ਬਹਾਦਰੀ, ਰੋਮਾਂਸ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਵੀ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਅਹਿਮ ਪਲ ਲਈ ਗੀਤ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਵਿਆਹ ਦੀ ਗੱਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਕਿਆਂ ਲਈ ਗੀਤ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਲਾੜੀ (ਸੁਹਾਗ), ਲਾੜੇ (ਘੋਰ੍ਹੀਆਂ ਅਤੇ ਸੇਹਰਾ) ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਲਈ ਗੀਤ ਹਨ। ਲਾੜੀ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਗੀਤ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਿਹਤਰ ਸਹੁਰੇ ਅਤੇ ਘਰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੀਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਪੰਛੀ, ਲਾੜਾ, ਵਿਆਹ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਰਣਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪ-ਖੇਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਅੰਤਰ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਪ-ਖੇਤਰ, ਮਾਲਵਾ, ਦੁਆਬਾ, ਮਾਝਾ, ਪੋਠੋਹਾਰ ਅਤੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ।
ਸੰਗੀਤ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀਆਂ ਆਮ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
ਤਾਲ: ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲ ਭੰਗੜਾ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਤਾਲਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਧੁਨੀ: ਹੀਰ ਅਤੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਗੀਤ ਰਵਾਇਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਸੈਂਕੜੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰਚੀਆਂ ਗਈਆਂ ਧੁਨਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਬੋਲਾਂ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ।
ਲੋਕ ਗੀਤ: ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜਨਮ, ਵਿਆਹ, ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ, ਮੌਤ, ਪਿਆਰ, ਵਿਛੋੜਾ, ਸੁੰਦਰਤਾ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ, ਪਿੰਡ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ, ਭੋਜਨ, ਕੁਦਰਤ, ਬਹਾਦਰੀ, ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ, ਲੋਕ ਰੋਮਾਂਸ, ਲੋਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਇਕਾਂ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਗੀਤ ਵੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਵਿਵਾਦ: ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਰਵਾਇਤੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਸ਼ੇ, ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭੰਗੜੇ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕ ਹਨ, ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਾਤ ਪ੍ਰਥਾ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਈ ਇਨਕਲਾਬ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਇਨਕਲਾਬ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਸਨ।
ਜੀਵਨ-ਚੱਕਰ ਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ
ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੌਤ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਮੌਕਿਆਂ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੇਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਗੀਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਮਲ ਭਾਵਨਾਵਾਂ, ਸੁਭਾਅ, ਸ਼ੌਕ ਅਤੇ ਸੀਮਤ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਤਬੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ
ਲੋਕ ਗੀਤ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਨਾਮ ਦੀ ਰਸਮ, ਵਿਆਹ, ਰਿਸ਼ਤੇ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ। ਵਿਆਹ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਸੁਹਾਗ, ਘੋੜੀਆਂ, ਸੇਹਰਾ, ਸਿਥਨੀਆਂ। ਸੁਹਾਗ ਦਾ ਸਬੰਧ ਦੁਲਹਨ ਨਾਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਘੋੜੀਆਂ ਅਤੇ ਸੇਹਰਾ ਲਾੜੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧੀ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਘਰ, ਚੰਗੇ ਲੋਕ (ਸਹੁਰੇ) ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਲੱਭਣ ਲਈ ਆਖਦੀ ਹੈ। ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਹਾਗ, ਘੋਰ੍ਹੀਆਂ, ਬੋਲੀਆਂ, ਟੱਪੇ, ਸਿਥਨੀਅਨ, ਛੰਦ, ਹੀਰਾ, ਲੋਰੀਅਨ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਮੇਲੇ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰ
ਹਰ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਮੌਕੇ ਨਾਲ ਸੰਗੀਤ ਜੁੜਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਹੜੀ ਅਤੇ ਮਾਘੀ ਰੁੱਤ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜਦਕਿ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਢੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ
ਮਰਦ ਭੰਗੜਾ ਡਾਂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਗਿੱਧਾ ਡਾਂਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਵਣ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਤੀਆਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਗਿੱਧਾ ਨੱਚਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਫੁਲਕਾਰੀ ਵਰਗੇ ਰੰਗੀਨ ਪਹਿਰਾਵੇ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਕੱਚ ਦੀਆਂ ਚੂੜੀਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਲਿਖਤੀ ਥੀਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ
ਰੋਮਾਂਟਿਕ: ਜੁਗਨੀ, ਮਾਹੀਆ, ਟੱਪੇ, ਜਿੰਦੂਆ, ਢੋਲਾ, ਕਾਫ਼ੀਆਂ, ਦੋਹਰੇ, ਬੋਲੀਆਂ, ਸਦਾ, ਝੋਕਣ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ਼ਕ ਜਿਵੇਂ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ, ਮਿਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬਾਂ, ਸੋਹਣੀ ਮਹੀਵਾਲ, ਸੱਸੀ ਪੁੰਨੂੰ ਮੁੱਖ ਲੋਕ ਪ੍ਰੇਮ ਗੀਤ ਹਨ। ਹੀਰ ਅਤੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਵੀਰ: ਬਹਾਦਰੀ ਜਾਂ ਬਹਾਦਰੀ ਵਿਚ, ਲੋਕ ਗੀਤ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਇਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ, ਰਾਜਾ ਰਸਲੂ, ਜੱਗਾ ਜੱਟ, ਸ. ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸ. ਊਧਮ ਸਿੰਘ, ਸੁੱਚਾ ਸੂਰਮਾ ਅਤੇ ਜੀਓਨਾ ਮੋੜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਧਾਰਮਿਕ: ਸਿੱਖ ਸੰਗੀਤ – ਪੂਜਾ, ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਗੀਤ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਛੇਵੇਂ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਲੋਕ ਸਾਜ਼ਾਂ, ਢੱਡ ਅਤੇ ਸਾਰੰਗੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਵਾਰਾਂ (ਵੀਰ ਗਾਥਾਵਾਂ) ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣ ਲਈ ਢਾਡੀ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।
ਦੂਜੇ ਧਰਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕੱਵਾਲੀਆਂ, ਨੱਤ ਅਤੇ ਹਮਦ ਹਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਭਜਨ ਹਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਹਨ।
ਯੰਤਰ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਸਾਜ਼: ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕ ਢੋਲ, ਤੁੰਬੀ, ਢੱਡ, ਸਾਰੰਗੀ, ਘਰਾ, ਗਾਗਰ, ਚਿਮਟਾ, ਜਾਂ ਅਲਗੋਜ਼ੇ, ਇਕਤਾਰਾ, ਬੁਗਚੂ, ਛੀਂਨੇ, ਕੈਂਚੀ, ਸੱਪ, ਕਾਟੋ ਵਰਗੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਸਾਥ ਦੇ ਗਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੁਝ ਵਿਵਾਦ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜੋ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਭੰਗੜੇ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਪਰ ਭੰਗੜਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਭੰਗੜੇ ਵਿੱਚ ਢੋਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚ ਊਰਜਾ ਵਾਲੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਅਤੇ ਬੋਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭੰਗੜਾ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ।
ਕੁਝ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ
ਅਮਰ ਸਿੰਘ ਚਮਕੀਲਾ
ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ
ਦੀਦਾਰ ਸੰਧੂ
ਆਲਮ ਲੋਹਾਰ
ਨਰਿੰਦਰ ਬੀਬਾ
ਅੱਤਾ ਉੱਲਾ ਖਾਨ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੌਰ
ਕੇ ਦੀਪ
ਜਗਮੋਹਨ ਕੌਰ
ਕਰਤਾਰ ਰਮਲਾ
ਮੁਹੰਮਦ. ਸਦੀਕ
ਰਣਜੀਤ ਕੌਰ
ਅਮਰ ਨੂਰੀ
ਅਜ਼ਹਰ ਹੁਸੈਨ
ਸੁਰਿੰਦਰ ਕੌਰ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕੌਰ
ਨਘਮਨ ਜਾਫਰੀ
ਤਬੱਸੁਮ ਜਾਵੇਦ
ਕੁਝ ਵਧੀਆ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਕਿਹੜੇ ਹਨ?
ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਵਧੀਆ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹਨ:
ਕਾਲਾ ਡੋਰੀਆ
ਸੁਹੇ ਵੇ ਚੀਰੇ ਵਾਲੀਏ
ਬਾਜਰੇ ਦਾ ਸੀਤਾ
ਐਵੇਂ ਲਾਡੀਆਂ ਨੀ
ਲਥੇ ਦੀ ਚਾਦਰ
ਨੀ ਇਕ ਮੇਰੀ ਅੱਖ ਕਾਸ਼ਨੀ
ਆਂਦਰ ਜਵਾਨ ਬਹਾਰ ਜਵਾਨ
ਸਦਕੇ ਸਦਕੇ ਜੰਡੀਏ
ਜੁੱਤੀ ਕਸੂਰੀ
ਲੌਂਗ ਗਵਾਚਾ
ਕਲਾ ਸ਼ਾ ਕਲਾ
ਨਾਇ ਜਾਨਾ
ਮਧਨੀਆ
ਸਦਾ ਚਿੜੀਆ ਦਾ ਚੰਬਾ ਵੇ
ਚੰਨ ਮਾਹੀ